zaterdag 28 september 2013

Offshoring versus reshoring

In 2006 en 2009 deed Desiree van Gorp van de Universiteit Nyenrode onderzoek voor ons naar de ontwikkeling van offshoring. Ze deed voor haar onderzoek enquetes onder 10000 bedrijven in Nederland met een vragenlijst over hun intenties voor het verplaatsen van productie. Steevast zeiden 20 tot 25% van de bedrijven (ja de enquetes zijn gecheckt op representativiteit) dat ze voornemens waren activiteiten naar het buitenland te verplaatsen. Vooral de zoektocht naar lagere arbeidskosten waren een belangrijke drijfveer. Maar in de latere enquete kwam ook meer naar voren dat bedrijven dichtbij de steeds belangrijker afzetmarkten in opkomende economieën wilde zitten. In 2006 en 2009 kwam ook al naar voren dat een aantal bedrijven de opbrengst van offshoring vonden tegenvallen. De kosten voordelen vielen tegen. De energie die het kostte om overzeese activiteiten aan te sturen werd onderschat.

Naast de management perikkelen van het hebben van een fabriek in, zeg, China zijn er nu nog een paar extra nadelen aan het offshoren van productie. Steeds vaker blijken levertijden lang omdat een boot vanuit China er nu eenmaal lang over doet om in de haven van bijvoorbeeld Rotterdam zijn spullen af televeren. Steeds meer blijken door hoge olieprijzen de transportkosten een stevige deuk in de potentiele winstrekening te slaan. En het vroeger goedkope China blijkt toch wat duur te worden door lonen die sneller stijgen dan de productiviteit waardoor de arbeidskosten per product toenemen. Helemaal vervelend als je over de kwaliteit ook al niet 100% tevreden bent.

Reshoring is dus een duidelijker fenomeen aan het worden in het bedrijfsleven maar eigenlijk vooral in de berichtgeving. Liever hebben bedrijven hun productie wat dichter bij. Veel makkelijker voor het management. Veel beter te verkopen aan de politiek. Dus nu in de krant, maar al wat jaren aan de gang reshoring van productie. Populair door hoge werkloosheid dus te vieren als succes. Maar netto is het nog steeds zo dat de dynamiek van het bedrijfsleven in het Westen vooral in de richting van opkomende markten gaat. Heel verstandig gegeven de ontluikende middenklasse in Azië, een aantal Afrikaanse landen en Latijns Amerika. Heel verstandig gegeven alle toekomstverwachtingen over de wereldeconomie. Want lange termijn behoudt van banen in Nederland zal toch ook zeer afhankelijk zijn van het succes van onze bedrijven bij het bedienen van die markten.

zondag 22 september 2013

Populairste artikel van deze blog

Deze blog bestaat nu een jaar of 4. Anderhalf jaar was de blog door omstandigheden in ruste. Maar de artikeltjes werder rustig doorgelezen. Het best gelezen artikel werd ruim 800 keer bekeken en gelezen. Best leuk naar mijn smaak. Target voor dit jaar is om de 15000ste bezoeker voor het einde van het jaar te mogen begroeten. En wellicht nog 1 of twee volgers aan de blog te kunnen toevoegen.

zaterdag 21 september 2013

Boven water versus onder water.

In mei had ik een discussie met Willem Buiter over het Europese banken systeem. Een bekende uitspraak van hem is "het bankensysteem is rotten to the core". Multi interpretable met betrekking tot geografie en de kwaliteit van de bezittingen van banken. 
 
Ik moest terug denken aan dit gesprek toen ik vanmorgen het FD open sloeg en een overzichtje aantrof van de kwaliteit van hypotheken van onze boerenleenbank. Volgens het plaatje (op pag 3 van de bijlage personal finance) staat een kleine 35% van hypotheken inmiddels onderwater. Voor 7,5% van de hypotheken is de schuld zelfs meer dan 125% van de woningwaarde. Iets wat we vroeger een DSBtje noemde maar nu door de prijsontwikkeling van het gemiddelde Nederlandse huis dus veel vaker voorkomt.
  
Ik ga 1) met veel spanning kijken naar de asset quality review/ balance quality review die het komend jaar moet worden uitgevoerd op weg naar de Europese bankenunie 2) duimen dat de huizenmarkt een beetje herstelt (ook met het oog op mijn persoonlijke financiën) 3) duimen dat er een goed mechanism komt om probleembanken op te vangen voordat de doorlichting van bankbalansen door heel Europa plaats gaat vinden 4) een kaarje branden voor central bankiers en ministers van financiën die al deze problemen op hun bord krijgen.
  

Elevator economics van deze week

 
Het leek bijna een soap deze week. Wat gaat er gebeuren met het monetaire beleid van de Amerikaanse Federal Reserve. Gaan de maandelijkse steunaankopen van obligaties eindelijk omlaag en gaat de FED zijn balansverkleinen? Dus vandaar de elevator economics van deze week:

 
Nog minimaal anderhalve maand ultraruim monetair beleid van de FED. Dus voor de elevator economics van deze week: steunaankopen van de FED ongewijzigd.

zondag 15 september 2013

Briljant: Keynes versus Hayek nu tweedelig

De beste manier om economie te leren wat mij betreft. Deel 1 is misschien nog steeds de beste. Omdat het deuntje minder zeurderig is dan deel 2. Maar wat deze clips echt goed maken is dat ze je de grote economische ideeën leren van de jaren '30 van de vorige eeuw. Ideeën die nog steeds onderwerp zijn van heftig debat zoals ook blijkt uit de nieuwe clip van de mannen van econstories.

 
Voor de liefhebbers ook nog een keer deel 1.
 

zaterdag 14 september 2013

Hoe open je een bedrijf in een belastingparadijs?

Ik zocht een hele tijd naar de podcast over het openen van een kantoor in een belastingparadijs wegens de recente discussie over dit onderwerp in Nederland. Vanavond vond ik hem terug. In 2012 maakte NPR planet money er een briljante podcast over. Deze duurt een half uur. Maar is echt heel erg de moeite van het luisteren waard.

klik hier voor de podcast

Economische veiligheid: wat gij niet wilt dat u geschiedt doe dat dan ook een ander niet

In 2009 schreef ik met Peter van Bergeijk mee aan een artikel over economische diplomatie en economische veiligheid. Het stukje kwam terecht in een boekje in Portugal. Geïnspireerd door de discussies rond de overname van KPN en een aantal andere discussies schreef Peter er anno 2013 een nieuwe stukje over voor de ESB. De boodschap van het stuk was in lijn met wat we eerder schreven. Je moet nooit naïef zijn over buitenlandse investeringen. Maar je moet niet vergeten hoe de toekomst eruit ziet. Nederland zal een steeds kleinere natie zijn in de wereldeconomie. Ons aandeel in het wereldwijde inkomen zal dalen even als ons aandeel in de mondiale handelsstromen. In navolging van de economische ontwikkelingen zal ons bedrijfsleven trekken naar nieuwe markten (China, India, Brazilië, Mexico, etc.). Als we daar niet tegen een gesloten deur aan willen lopen in, zeg 2020, is het wel handig nu goed na te denken hoe we discussie over economische veiligheid aanvliegen.

Beetje groei is beter dan een beetje krimp

Na een aantal jaar heb ik weer een thuisabonnement op het Financieel Dagblad. Zo ben ik voor ik op mijn werk ben bij op het terrein van de economische nieuwtjes. En dat is best nuttig.

Door het dagelijks lezen van het economische nieuws kan ik er niet omheen. Er zijn tekenen van herstel. Of beter het dieptepunt van het verval lijkt voorbij. Tuurlijk er gaan nog wel wat tegenvallers komen. Zo zal een extra bezuinigingspakket de groei in Nederland wel weer af gaan remmen. Dat is in elk geval de dominante verwachting.

Los van de korte termijn factoren is er iets structureel anders dan een aantal jaar geleden. En daar lees je dan weer weinig over in de krant. Maar het zijn twee zaken die je vrij makkelijk zelf kan volgen. De eerste is de wereldhandel. Sinds 2008 is de groei van de wereldhandel op een veel lager niveau terecht gekomen. Er is echt sprake van een trendbreuk. Dit is een prima indicator van de economische activiteit. Zo lang de wereldhandel op een laag pitje draait verwacht ik geen nieuw groeiwonder. De tweede is de ontwikkeling van private besparingen (je kan ze nazoeken bij IMF). Hier zien we een fundamentele verandering. Private besparingen nemen overal ter wereld toe behalve in Azië. Huishoudens en bedrijven besparen tegenwoordig een groter deel van hun inkomen dan voor de crisis. Wat men spaart kan men niet uitgeven. Dit verklaart de conjuncturele zwakte. Zo lang mensen, zelfs tegen ultra lage rentes een steeds groter deel van hun inkomen blijven sparen zal het herstel zwak blijven.

Ik somber niet over de groei. Beetje groei is beter dan beetje krimp. Maar meer dan een beetje zal het voorlopig niet worden.

zondag 8 september 2013

Ultra ruim monetair beleid en onbedoelde effecten

Wat is het effect van ruim monetair beleid? Een vraag die steeds meer opkomt nu in Amerika de eerste aankondiging is gedaan dat "op termijn" "voorzichtig" zal worden begonnen met het afbouwen van de extreme geldpolitiek van de afgelopen jaren. William White schreef er echter voor de FED een aantal jaren geleden al een heel interessant paper over. Zijn verhaal laat zich makkelijk samenvatten. Eigenlijk was het monetair beleid jaren lang als fietsen met wind mee. Het effect van wind mee fietsen is dat je in sommige situaties veel verder fietst dan je eigenlijk kan. Maar daar kom je pas achter als je omkeert en wind tegen hebt. Dan blijkt dat "extra lusje over dat mooie landweggetje" opens een paar kilometer meer fietsen te zijn dan je eigenlijk kan.

Wat zijn de extra lusjes over mooie landweggetjes van William?
1) Laag renderende investeringen die je normaal (bij normale rentes) niet zou maken. Bijvoorbeeld investeringen van banken in staatsobligaties van Zuidelijke landen die 3 tot 5% opleveren. Terwijl banken hun middelen horen uit te lenen aan bedrijven voor 5 tot 8%.
2) Banken die alleen nog kunnen bestaan door goedkope korte termijn financiering.
3) Een nieuwe jacht naar rendement die uiteindelijk een nieuwe bubbel in kan leiden
4) Overheden die door de grote toestroom van goedkoop geld minder strik zijn op hun uitgaven. Bij de opkomende markten zien we trekjes hiervan.
5) Een herverdeling van mensen die sparen naar mensen met schulden. De lage rentes maken het houden van schuld aantrekkelijker, zeker in combinatie met een beetje inflatie. Sparen wordt minder aantrekkelijk. Het moeit met een rent van 1 a 2% nauwelijks de moeite (soms moet je desondanks toch omdat je moet sparen om je schulden af te betalen)

William White schreef zijn werk in 2012. IMF en OESO erkennen deze week in elk geval punt 4 in hun nieuwe economische voorspellingen.